Wat we zien is niet wat we zien, maar wat we zijn.

Een schilderij is een gefilterde, subjectieve versie van de werkelijkheid. Die werkelijkheid is voor iedereen anders. Aan wat de een mooi vindt, loopt de ander onverschillig voorbij.

Schoonheid schuilt niet in de objecten die we waarnemen, maar in onze eigen manier van kijken naar de dingen. Ook in het meest eenvoudige kun je een ultieme schoonheid ontdekken.

Hoewel het eigenlijk niet mijn bedoeling was in deze stukjes technische adviezen te geven, heb ik toch een paar tips, mocht  je iets op papier willen vastleggen. Waarschijnlijk heb je ze van mij of anderen al vaker gehoord, beschouw ze dan maar als een reminder. Zie ze alsjeblieft niet als regels –die staan je creativiteit maar in de weg- maar meer als ideeën waarmee je mogelijk je voordeel kunt doen.

Failing to plan is planning to fail.

Maak vooraf altijd een paar kleine toonschetsen met zacht potlood -4B of 6B- in drie tonen, licht, midden en donker, genuanceerd, maar toch duidelijk onderscheiden.  Zorg  vooral voor een samenhangend toonwaardepatroon met hooguit een enkel detail. Zet hierbij de werkelijkheid gerust een beetje naar je hand. Een schilderij stelt andere eisen dan een fotografische weergave. Tast in deze schetsen een aantal compositorische mogelijkheden af. Schets als een componist: herkenbaar maar vooral geen letterlijke weergave van de realiteit.

Kies je de meest sterke en krachtige potloodschets als basis, dan is je schilderij al bij voorbaat voor 80% geslaagd.

Don’t put it into jail.

Groepeer je onderwerp in ongeveer vijf grote vormen, waarbij je veel voorwerpen met zachte randen in elkaar laat overlopen. Hierdoor krijgen die voorwerpen meer lucht, kunnen ze ademen. “Don’t put them into jail”. Het voorwerp als zodanig verdwijnt hierdoor en gaat op in een groter geheel. Je voorkomt hiermee een niet geïntegreerd aantal kleine vormpjes, maar bundelt ze tot een kleiner aantal abstracte vormen.  Beproefde  bindmiddelen zijn  gelijke toon- of kleurwaarden. Zij smeden een rommelig, chaotisch beeld tot een harmonisch geheel.

!!!

Plaats de meest opvallende details zoveel mogelijk aan de rand van die vormen, waardoor ze niet als aparte elementen gaan werken en compositorisch onrust veroorzaken. Zo geef je details niet meer aandacht dan nodig is en verlevendig je de randen van de grote vormen.

!!!

Wees ook vooral niet bang om grote delen rustig te houden als contrast met het actieve, meer gedetailleerde deel in het aandachtspunt. Bijkomend voordeel: in die rustige delen hoef je minder te schilderen en kun je dus minder fouten maken. Zorg er wel voor die delen met toon- en kleurgradatie of met spatwerk enigszins te verlevendigen.

Omdat er inmiddels bibliotheken en videotheken vol staan met titels als “Hoe word ik een groot kunstenaar in 10 lessen” heb ik mijn adviezen zo beperkt mogelijk gehouden. Te veel adviezen weerhouden je maar om zelf te gaan experimenteren, een voorwaarde voor een snelle en persoonlijke ontwikkeling.

Ter verduidelijking van de tekst heb ik enkele illustraties toegevoegd.

Ik heb deze zo neutraal mogelijk gehouden, waardoor je niet door een overduidelijk figuratief onderwerp wordt afgeleid en meer tot de kern van het verhaal komt.

Ook kleuradviezen heb ik bewust achterwege gelaten om het accent op de toonwaarden te leggen.

Trouwens, de meeste bekende huidige aquarellisten zijn meer tonalisten dan coloristen. De reden hiervan is dat een tonaal schilderij met  kennis en kunde nog wel te maken is, maar dat voor een sprankelend coloristisch werk toch wel iets meer komt kijken. Probeer als experiment naast de veilige – grijzen en aardetinten- Haagse Schoolkleuren eens een wat uitbundiger kleurpalet, wel in harmonische combinatie natuurlijk.

Een volgende keer ga ik wat dieper in op zo’n coloristische aanpak.

PS
Heb je  toch nog behoefte aan meer technische know-how, dan kan ik de instructieve, prettig leesbare blogs van Edo Hannema van harte aanbevelen.
www.edohannema.nl

©Kees van Aalst

A English translation will follow.